Wskazują:
Wskazują obiekty bądź osoby, znajdujące się
’bliżej’ – dit/deze lub
’dalej’ – dat/die
Wskazujemy te obiekty dosłownie, czasem za pomocą gestykulacji.
Dla het-rzeczowników używamy 'dit’ oraz 'dat’.
Natomiast dla de-rzeczowników oraz wszystkich rzeczowników w liczbie mnogiej – 'deze’ i 'die’.Określa się je czasem zaimkami zależnymi, ponieważ występują w parze z rzeczownikiem
(dit potlood, deze vrouw)
het potlood – ołówek
’Dit potlood kun je zo pakken. Maar dat potlood ligt te ver weg.’
Ten ołówek możesz tak po prostu chwycić/wziać. Natomiast tamten ołówek leży za daleko.
de vrouw – kobieta
Deze vrouw is mooi, maar die vrouw is mooier.
Ta kobieta jest ładna, ale tamta kobieta jest ładniejsza.
Odnoszą się:
Można posłużyć się również nimi odnosząc się do rzeczy lub osób,
pomijając rzeczownik. Występują one wówczas samodzielnie, na początku zdania, np:
Dit potlood kun je zo pakken, czyli
Dit kun je zo pakken – Ten/tego ołówek możesz tak po prostu wziąć
Deze vrouw is mooi, maar die vrouw is mooier
Deze is mooi, maar die is mooier – Ta kobieta jest ładna, ale tamta jest ładniejsza.
Albo:
Dit eten is heel leker – To jedzenie jest bardzo dobre
Dit is heel lekker – To jest bardzo dobre, <takie co stoi bliżej nas>
Deze planten zijn mooi – Te rośliny są ładne
Deze zijn mooi – Te są ładne <takie co znajdują się bliżej nas, dosłownie>
Dat boek is heel interresant – Tamta książka jest bardzo interesująca, czyli…
Dat is heel interessant- Tamta jest interesująca
Die mensen waren heel aardig – Tamtych ludzi uważałam za bardzo miłych
Die vond ik heel aardig – Tamtych ludzi uważałam za bardzo miłych
Ostatnio wspominane:
Dit/dezemoże odnosić się do ostatnio wspominanego
w wypowiedzi „obiektu” i mogą brzmieć trochę jak zaimki osobowe (hij, zij, haar, hem itp.)
’Ze kocht een huis en een prieeltje. Ze wilde dit (prieeltje) voor romantische onderonsjes
gebruiken’.
Kupiła dom i altankę. Chciała z niej korzystać w czasie romantycznych spotkań sam na sam.
’Ze kocht een huis en een tuin buiten de stad, deze (tuin) wilde zij al na een paar maanden verkopen’.
Kupiła dom i ogród za miastem, ten chciała <go> już po paru miesiącach sprzedać.
Coby jeszcze bardziej zagmatwać… 🙂
Czasem podaje się i takie zależności …., że to właśnie 'die’ oraz 'dat’ mogą brzmieć jak zaimek osobowy i odnosić się do obiektu/osoby, wspominanej wcześniej w wypowiedzi, ALE niekoniecznie w zdaniu wcześniej, np.
– Zij/Kasia is heel mooi. ………..
– ……die is heel mooi – ona jest bardzo ładna
– Zij zijn heel aardig ……………..
– ……die zijn heel aardig – oni są bardzo mili
Albo:
de kranten – gazety
– Waar liggen de/die kranten? Op tafel? – Gdzie leżą <te> gazety? Na stole?
– Ja, die liggen op tafel – Tak, <one> leżą na stole.
het huis – dom
– ….dat huis …….. – tamten dom
– … dat staat op instorten – <on/tamten> jest do zburzenia/w ruinie
de musical
– …die musical – <tamten> musical
– …die vind ik fantastisch – <on/tamten jest fantastyczny
Natomiast dit/deze – moą odnosić się też czasem do tego, co „zaraz nastąpi”…, hmm, czyli:
Ik zal je dit zeggen:… – 'Powiem Ci to: …’ no i zaczynamy „o tym” mówić
Ik geef je enkel deze nummers:… – 'Podam Tobie tylko te numery: ….’ no i podajemy „te” n-ry
Cała wypowiedz
’Dat’ może odnosić się do całej wypowiedzi/myśli, wyrażonej chwilę wcześniej.
’Ik heb de auto de helling op moeten duwen. Nou, dat viel niet mee.’
Musiałem pchać auto pod górkę. No, to nie było łatwe.
Inny przykład, dialog:
– Anna, ik heb even jouw boek gebruikt. Vind je dat niet erg?
– Nee, Ik vind dat niet erg.
– Anna, korzystałam z Twojej książki, masz coś przeciwko <temu>?
– Nie, nie mam nic przeciwko <temu>.
ALBO
– Vind je het erg als ik dit huiswerk via e-mail inlever?
– Nee, ik vind dat niet erg.
– Nie masz nic przeciwko <temu>, jeśli dostarczę prace domową elektronicznie?
– Nie, nie mam nic przeciwko <temu>.
Funkcja rodzajnika
’Die’ pełni często funkcję rodzajnika 'de’, a 'dat’ – rodzajnika 'het’.
I nie ważne, którym się posłużymy, znaczenie jest takie samo.
Przykład:
de uitzending – program w tv
Heb je de extra uitzending van Nederland 3 gezien?
Heb je die extra uitzending van Nederland 3 gezien?
Czy widziałeś <tą> dodatkową emisję na Nederland 3?
Zastępczo
Dit/dat w połączeniu z „zijn” – być, pełnią czasem <zastępczo>
funkcję 'het is’, 'het zijn’ (’to jest’, 'to są’), zwróć uwagę, iż tutaj rzeczowniki znajdują się na końcu zdań:
Dit is een mooie trui – To jest ładny sweter
Dit zijn mooie planten – To są ładne rośliny
Natomiast 'dat’ brzmi lepiej w odniesieniu do obiektów/osób,
które są bardziej oddalone od nas (w czasie, też i w przenośni), np.:
Dat waren leuke mensen – To byli fajni ludzie
Nacisk
Dit/deze mogą kłaść również większy nacisk niż dat/die na to, o czym mówimy.
Dit/deze brzmią czasem bardziej formalnie…
Przykłady:
’Het sneeuwde de hele week. Dit/dat was niet voorspeld.’
Padał śnieg cały tydzień. Tego nie zapowiadano…
’Dat betekent dat je dit kunt doen.’
To/tamto oznacza, że możesz to zrobić.
Dłuugo siedziałam nad tym wpisem, ale udało się to wszystko posklejać.
Proszę o komentarze i ewentualne UWAGI.
Witaj,
całość wygląda dobrze, jednak w punkcie 6 zgrzyta mi wypowiedź "Dit is mooie trui", powinien tutaj być wrzucony zaimek nieokreślony "Dit is een mooie trui", w punkcie 5 literówka "Geb" zamiast "Heb je…"
z kolei w punkcie 3 raczej Holender powie "op tafel" niż "op de tafel"
Można się jeszcze zastanowić ponownie nad punktem 3 i odniesieniem do "Ze kocht een huis en een prieeltje. Ze wilde dit voor romantische onderonsjes gebruiken", ponieważ tutaj "dit" nie wiadomo, czy odnosi się wyłącznie do domu (dit huis) czy do "huis" i "prieeltje", jeśli do obydwu to zgodnie z regułą gramatyczną jest to liczba mnoga, więc powinno się tutaj użyć zaimka "die" [Ze wilde die voor romantische onderonsjes gebruiken"].
Maja
Witaj Maja, dzięki za komentarz!
Zapomniałam poprawić pierwsze dwie rzeczy, o których piszesz…. 🙂
Dzięki.
Aha, spotykam się z 'op tafel' oraz 'op de tafel'…Chociaż wiem, że to stała kombinacja i rodzajnik jest zbędny..
Zdanie: 'kocht een huis en een prieeltje. Ze wilde dit voor romantische onderonsjes gebruiken'
–> 'dit' odnosi się tylko do prieeltje (bo to właśnie z tego chciała korzystać podczas romantycznych spotkań), czyż nie? Nie może tak być, wg Ciebie?
Pozdrawiam!
Jeśli chodzi o zdanie z "prieeltje", to oczywiście, że tak może zostać :).
A co do "op (de) tafel", wszystko zależy od kontekstu, ale w zdaniu z przykładu "op tafel" lepiej brzmi. Może ja też wyjaśnię na przykładzie:
Op de tafel stond een vaas met bloemen.
Waar ligt mijn studieboek? Op tafel!
porównaj: Kom aan tafel!
Maja
Jak mam sie nauczyc tego jezyka jedt taki trudny zwlaszcza gramatyka.Moze ktos mi powie jak mam sie uczyc tego jezyka .Bedank.
Maja, jest dokładnie, tak jak piszesz. Dzięki!
Powiem krótko im dalej w las tym więcej drzew 🙂
Oj tak, ten las to juz prawie jak dzungla:)
Jak się uczyć?
Jeżeli chodzi o zaimki, to skupić się na początku na punkcie 1) , 4) no i może 6)
🙂 reszta … później.
CO do gramatyki, w ogóle, polecam dobre korki, dobrą ksiazke i oczywiscie samodyscypilna.
Nie ma książki idealnej, jednak na jakąś trzeba się zdecydować..
Polecam CODE z CD. Albo 'Klare taal'.
Trzeba to polubić.
Niesamowite jest to, że ilu rzeczy związanych z gramatyką bym nie szukał, niemalże zawsze jest odnośnik do Pani bloga, niezwykłe jest też dla mnie to, że tego co opisuje Pani w punkcie szóstym nie mogłem znaleźć w dwóch (dość dobrych podkreślam, acz nie idealnych) książkach do nauki holenderskiego od podstaw, ciężko też znaleźć tak konkretne tłumaczenie (jak w przypadku Pani bloga) w sieci w ogóle, za co chylę przed Panią głowę. Dziękuję za pomoc, naprawdę konkretny blog, w skali od jeden do dziesięciu, bezapelacyjnie DZIESIĄTKA.
Ariel.
Dziękuję bardzo Panie Arielu. Napracowałam się rzeczywiście nad tym postem. Jest mnóstwo rzeczy, o których warto by napisać… Zobaczymy jak to z czasem wyjdzie.