Ortografia i wymowa po holendersku – jak się tego nauczyć.
Ortografia i wymowa po holendersku – jak się tego nauczyć. Najlepiej jest zacząć od samego początku, od alfabetu. Odsyłam na poniższą stronę i radzę dobrze zacząć od działu WYMOWA.
Znajomość brzmienia każdej literki alfabetu z osobna, przydaje się! Podczas rozmów telefonicznych Holendrzy często proszą o przeliterowanie imienia oraz nazwiska.
I np. Hermenegilda Kowalska – 'h’ van Hendrik, 'e’ van Eduard, 'r’ van Rudolf…itd. 🙂
Następnie trzeba zwrócić uwagę na holenderskie kombinacje samogłosek (ei, au, oe itd,),
na literkę 'ij’ oraz 'g’…
Sporo tego… ale bez tego nie ruszysz!
Jeżeli już przejdziesz przez to, możesz pozostać na dutchgrammar.com, ale możesz też wrócić do mnie i zacząć czytać mój poniższy wpis o samogłoskach i sylabach. W kwestiach wymowy pomocna będzie stronka https://www.acapela-group.com/demos.php wpisujesz słówko i odsłuchujesz.
Wydawać się to może dość skomplikowane, jakieś samogłoski – długie, krótkie, zastanowisz się pewnie – po co mi to! Przekonasz się, że jest to konieczne. Warto mieć solidne podstawy.
Sylaba??? Samogłoska dzieli wyraz na sylaby
wyraz = sy-la-by
W języku niderlandzkim 1 sylaba posiada zwykle samogłoskę pojedynczą, podwójną bądź kombinację samogłosek ORAZ 1 lub więcej spółgłosek
het al-fa-bet
de hees-heid – chrypka
Samogłoski w języku niderlandzkim dzielimy na:
Podwójne-długie
Podwójne-długie | ||
aa | de baas | szef |
uu | het vuur | ogień |
oo | de Pool-se | Polka |
ee | de zee-ziek |
REGUŁA!!!
Sylaba nigdy nie kończy się podwójną samogłoską,
np. w wyrazie 'Poolse’, dlatego literka 'l’ musiała dołączyć
do pierwszej sylaby. Zdarzają się wyjątki od tej reguły,
np. podwójne 'e’ w wyrazie 'zee-ziek’ (choroba morska) (pierwsze dwa wyrazy są jednosylabowe, więc już się nie dzielą
:-P)
Pojedyńcze otwarte-długie
znajdują się zawsze na końcu sylaby
a | ma-ken | robić/tworzyć | |
e | be-ter | lepiej | |
i | de fi-na-le | finał | |
o | ko-men | przyjść/przybyć | |
u | bu-ren | sąsiedzi | |
y | de baby | dziecko |
REGUŁA!!!
Generalnie, długie samogłoski powinny pozostać długimi, bez względu na zmiany zachodzące w wyrazie, i tak:
Kiedy odmieniasz czasownik a—>aa
np. wyraz 'maken’ (tworzyć, robić)
ma-ken, 'a’ to samogłoska otwarta długa, czyli wymawiamy „rozciągając” ją – 'maaaken’ i odmieniając przez osoby l.pojedynczej pamiętamy, że taka samogłoska musi pozostać dłuuuuuuga, więc zapisujemy ją podwójnie (j.n)
ik maak
jij maakt
hij/zij maakt
Kiedy zamieniasz rzeczownik z l.pojedyńczej na l.mnogą uu—>u np. wyraz 'de buur’ (sąsiad lub sąsiadka), 'uu’ to podwójna długa samogłoska liczba mnoga – buren (sąsiedzi),
W pierwszej sylabie musimy zatem zachować długość samogłoski, ale w tym przypadku zapisujemy jako otwartą pojedynczą długą i wymawiamy oczywiście ’buuuuren’, ale proszę, wpisz to lepiej jeszcze w program do odsłuchu, musisz to usłyszeć.
Pojedyńcze zamknięte-krótkie
de wek-ker – budzik |
gis-te-ren – wczoraj |
don-ker – ciemno |
gul-den – gulden |
mys-tiek – tajemniczy,mistyczny |
Pamiętajmy „zacharczeć” w wyrazie 'gisteren i 'gulden’ wymawiając literkę 'g’!
Powyższe pomarańczowe samogłoski wymawiamy zatem „krótko” , bez zaciągania 🙂
Zawsze tlumaczę sobie to w ten sposób – aha! w tym wyrazie wymawiam samogłoskę z pierwszej sylaby krótko, ponieważ jest „zablokowana” z prawej strony dwiema spółgloskami… 🙂
REGUŁA!!!
Samogłoska w pierwszej sylabie jest krótka (jest zablokowana z prawej strony 2 spółgoskami).
np. don-ker Jedna spółgłoska pozostaje w pierwszej sylabie
a druga spółgłoska –> „idzie”do drugiej sylaby. Wyjątek – zasada dwuznaku
„ch”
np. wyraz 'lachen’ (śmiać się)
Podzielmy 'lachen’ na sylaby: la-chen Uwaga – literka „a” pozostaje
krótką, mimo że znajduje się na końcu pierwszej sylaby!
I w odmianie przez osoby – MUSI pozostać krótką. Spółgłoski 'ch’ nie możemy rozdzielić zgodnie z powyższą regułą.
ik lach (śmieję się)
jij lacht (śmiejesz się)
itd…
Tak na marginesie, oto stronka, która odmienia czasowniki https://www.mijnwoordenboek.nl/ww.php
Kolejny wyjątek od powyższej reguły:
Przedrostki:
be-, er-, ge-, her-, ont-, oraz ver-
zawsze tworzą oddzielną sylabę!
np: tak dzielimy
ge-brui-ken (używać)
w tym przypadku, znowu, literka 'e’ pozostaje krótką!
Złym zapisem jest – geb-rui-ken (źle!)
Kombinacje samogłosek
w podziale na sylaby traktowane jako jedna
ie genieten cieszyć się ge-nie-ten
eu de deur drzwi
ui | buiten | na zewnątrz | bui-ten |
oi | hoi! | cześć | * |
ou | de vrouw | kobieta/żona | * |
oe | de broer | brat | * |
ei | de trein | pociąg | * |
ij | de tijd | czas | * |
ai | de mais | kukurydza | * |
au | rauw | surowy | * |
ooi | mooi | piękny | * |
aai | aaien | głaskać | aai-en |
oei | groeien | rosnąć | groei-en |
eeu | leeuwen | lwy | leeu-wen |
ieu | nieuw | nowy | * |
Kombinacji samogłosek trzeba się nauczyć na pamięć.
ZADANKO!
Podziel na sylaby następujące wyrazy, możesz to zrobić w komentarzu.
rechter (sędzia)
besturen (prowadzić,kierować) + odmień go przez OSOBY!
afscheiden (rozwodzić się, wydzielać się)
muren (ściany) + zapisz go też w liczbie pojedyńczej! Podaję odpowiedzi wraz z wyjaśnieniem.
Zwróć uwagę, iz każda sylaba posiada przynajmniej 1 samogłoskę!!!
re-chter pierwsze 'e’ – samogłoska krótka zamknięta (!), bo za nią znajduje się dwuznak 'ch’ – dwie blokujące spółgłoski drugie 'e’ – również bo poprzedza ostatnią spółgoskę w tym wyrazie
a takie samogłoski są zawsze krótkie (ważna reguła, )
be-stu-ren pierwsze 'e’ – samogłoska krótka-zamknięta (!) – bo za nią stoja dwie spółgłoski; mało tego – 'be’ to przedrostek, który stanowi zawsze 1 osobną sylabę, nie możemy dokleić do niego literki 's’ 'u’ – samogłoska pojedyncza otwarta długa, bo stoi na końcu sylaby i nie blokują jej więcej jak jedna spółgłoska z prawej strony (odmiana: ik bestuur, jij bestuurt, hij/zij bestuurt, wij besturen, jullie besturen, zij besturen) ostatnie 'e’ – samogłoska krótka zamknięta, bo poprzedza ostatnia spółgoskę w tym wyrazie
af-schei-den
’a’ – krótka zamknięta, bo stoi przed spółgłoskami
’ei’ – to dwuznak, którego nie rozdzielamy, poczytaj o nich na dutchgrammar, linki podałam wyżej.
’e’ – samogłoska krótka zamknięta, bo poprzedza ostatnia spółgoskę w tym wyrazie
mu-ren
een wit muur 'u’ – samogłoska pojedyncza otwarta długa, bo stoi na końcu sylaby i nie blokują jej więcej jak jedna spółgłoska z prawej strony
’e’ – samogłoska krótka zamknięta, bo poprzedza ostatnia spółgoskę w tym wyrazie.
Wymowa – masakra. Gdy nie jestem pewna czy dobrze wypowiem słowo, to używam angielskiego. Wkurzają mnie te długie i krótkie samogłoski :/
Spokojnie:) Z czasem się wyklaruje…
mam pytanie nie odróżniam kiedy wyraz ma samogłoskę krótką, a kiedy długą, co zrobić? jak to odróżniać?
Chodzę na kurs Niderlandzkiego i te sylabowanie jest dla mnie skomplikowane. Nie kumam tego.