Rodzajniki – holenderski dla początkujących

Język niderlandzki posiada trzy typy rodzajników:
 
– 'de’ – poprzedza rzeczowniki rodzaju męskiego, bliżej określa dany rzeczownik

’de vader van Karol’ – ojciec Karola
         – poprzedza i bliżej specyfikuje też rzeczowniki rodzaju żeńskiego
’de moeder van Karol’ –  matka Karola
         – poprzedza rzeczowniki w liczbie mnogiej
’de scholen in Amsterdam’ – szkoły w Amsterdamie

– 'het’ – rodzajnik poprzedzający i bliżej określający rzeczowniki w rodzaju nijakim
’het kind van Jan’ – dziecko Jana
– 'een’ – rodzajnik ten poprzedza rzeczowniki w liczbie pojedynczej, 
            które są bliżej nieokreślone w kontekście
’daar zit een man’ – tam siedzi (jakiś) mężczyzna’
 
Przykład użycia:
Dit is een jongen.
De jongen komt op een rare fiets.
De fiets is geel.
Een vrouw maakt
koffie. De vrouw zet een kopje koffie.
Het kopje is paars.
Tłumaczenie:
To jest (jakiś) chłopak.
(Ten) Chłopak przyjeżdża na (jakimś) dziwnym rowerze. (Ten) Rower jest żółty. (Jakaś) Kobieta robi kawę.(Ta) Kobieta stawia (jakąś) filiżankę kawy. (Ta) Filiżanka kawy jest fioletowa.
UWAGA!
Rodzajnik 'een’ używamy wtedy, kiedy wspominamy o czymś po raz pierwszy w rozmowie (De man komt op een rare fiets). Następnie, kontynuując rozmowę o tej konkretnej osobie bądź rzeczy, używamy już rodzajników określonych 'het’ albo 'de’ (De fiets is geel).
Mniej więcej jedna trzecia rzeczowników jest 'het rzeczownikami’. Nie istnieją żadne jednoznaczne zasady i na początku pomocny będzie słownik. Kiedyś było gorzej, Holendrzy mieli nawet trzy rodzajniki określone.
 
I dalej, kilka przydatnych wskazówek dla 'het-rzeczowników’ i dla 'de-rzeczowników’. Oto one:
 
Het – rzeczowniki
  •  wyrazy kończące się na um, –aatlubisme(ale istnieją też wyjątki, np. de advocaat)

         het resultaat, het musem, het idealisme

  • rzeczowniki zaczynające sie od przedrostków -ver, -ge, -be (oprócz tych, które kończą się na -ing!)

        het gedoe – kłopot lub problem  (ale… de gewoonte – zwyczaj)

 
De – rzeczowniki
(nie należy się aż tak bardzo stresować 'płcią’ – męski czy żeński. W języku niderlandzkim doszło do emancypacji, i mimo że w słowniku widzimy, iż dany wyraz jest w r. żeńskim, to niekoniecznie brzmi on w ten sposób…ale na tę chwilę nie przejmuj się tym zbytnio) 
  • wyrazy z końcówkami ing (żeńskie)

        de betaling – zapłata, de rekening – rachunek

  • rzeczowniki kończące się na tie, -thie, i -sie (żeńskie)

        de politie – policja, de visie – wizja

  • wyrazy z końcówkami or (męskie)

        de motor – silnik, de radiator – grzejnik

  • wyrazy kończące się na er (męskie)

        de verkoper – sprzedawca, de danser – tancerz  

  • wyrazy kończące się na – heid

      de gezondheid – zdrowie


Kolejna rzecz – kiedy NIE UŻYWAMY rodzajników ?

  • jeżeli mówimy o czymś w sposób ogólny            

    De sieraden van mijn moeder zijn mooi – Biżuteria mojej mamy jest piękna
    Sieraden zijn mooi – Biżuteria jest piękna

  • przy rzeczownikach niepoliczalnych, np: koffie, thee, suiker
  • narodowości, miasta: Ik ben Poolse – Jestem Polką 
  • mówiąc o rolach życiowych czy zawodowych, ale także o funkcjach, jakie pełni dana rzecz (podkreśliłam rzeczowniki, które nie wymagają w danym kontekście rodzajnika):

        Ik ben moeder – w sensie ogólnym – Jestem matką
        Hij is lid van een voetbalclub – On jest członkiem klubu futbolowego
        Je moet die schaar als mes gebruiken – Musisz wykorzystać te nożyczki jako nóż

  • niektóre stałe zwroty posiadają przyimki (podkreślone), po których nie stawiamy rodzajnika, kilka przykładów:

         Ik ga naar mijn oma (Idę do mojej babci)
         Het ligt op tafel (To leży na stole)
         Hij gaat met vakantie (On jedzie na wakacje)
         Snel, correct en volgens afspraak (Szybko, poprawnie i zgodnie z umową)
         Wij zitten aan tafel (Siedzimy przy stole)
         Het is per ongeluk gebeurd (To się wydarzyło przez przypadek)
         Hij rijdt zonder rijbewijs (On jeździ bez prawa jazdy)

  • idiomy, stałe zwroty (podkreślam znowu rzeczowniki, które nie wymagaja w tym kontekście rodzajników)

    Dag en nacht open (otwarte całą dobę)
    Heb je naald en draad? (Masz igłę i nitkę?)
    Je moet een foto met naam en adres hebben (Musisz mieć zdjęcie z nazwiskiem i adresem).

Narazie wystarczy – Voorlopig genoeg! 🙂 
Mam nadzieję, że jasno i klarownie to ujęłam. W razie wątpliwości – piszcie!

Darmowa Lekcja Holenderskiego

Sprawdź!

12 thoughts on “Rodzajniki – holenderski dla początkujących

  1. Ooo! I w końcu ktoś mi to wyjaśnił.
    Nawet pytając się rodowitych Holendrów, nikt nie był mi w stanie wyjaśnić skąd bierze się różnica pomiędzy "het" i "de".
    Szalenie cieszę się, że trafiłam na Twojego bloga.

  2. Witam, o niektórych zasadach, które podajesz, nie miałam pojęcia ;), a na prawdę ułatwiają życie. Kiedyś nauczycielka na jednej z lekcji powiedziała, że właśnie obcokrajowcy (uczący się jezyka holenderskiego)lepiej rozumieją zasady gramatyki niż sami Holendrzy. Chociaż , jakby mnie ktoś zapytał o jakieś reguły z gramatyki polskiej, to w większości przypadków musiałabym to sprawdzić, zanim udzieliłabym odpowiedzi. Holendzy mają pewnie tak samo 😉 Pozdrawiam zocha 🙂

  3. Aha jeśli chodzi o rodzajniki to wszystkie warzywa mają rodzajnik DE, wyjątek to HET WITLOF – cykoria 🙂 Pozdrawiam zocha

  4. Jeśli chodzi o wyrazy zakończone na – -um, -aat lub -isme wyjątkiem jest de advocaat (jak napisałaś wyżej), ponieważ jest nazwą zawodu, a nazwy zawodów mają rodzajnik "de" (też napisane przez Ciebie wyżej) 🙂

    Dlaczego het fruitsap?
    Ponieważ jest "het sap" ; "fruitsap" – rzeczownik złożony z dwóch rzeczowników , w takim wypadku nowy wyraz przyjmuje rodzajnik od drugiego rzeczownika (w tym przypadku "het" od "het sap"). Czyli het fruit + het sap = het fruit.Tu oba mają te same rodzajniki, ale :
    het bad- kąpiel + de kamer-pokój = de badkamer
    de dag – dzień + het boek – książka = het dagboek
    de woorden + het boek = het woordenboek itd…
    Myślę, że w tym przypadku można się posłużyć tą zasadą

    Pozdrawiam 🙂 zocha P.S. to są takie moje przemyślenia na temat Twoich postów 🙂 😛

  5. Twój blog świetnie wyjaśnia ale jedno mi się nie zgadza. Rodzajnikow się nie uzywa przy pisaniu nazw krajów. A oprócz tego imion ,nazw miast ,miesiące i języków.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *